|
وقایع‌نگاری آتش‌سوزی سینما رکس آبادان
گردآوری و تنظیم: شادی اکبری
*** روزنامه اطلاعات؛ یکشنبه ۲۹ مرداد ۱۳۵۷***
جزییات حادثه مرگبار و دردناک سینما رکس در آبادان
در یک فاجعه ملی که دیشب در شهر آبادان رخ داد ۳۷۷ نفر از مردان، زنان و کودکان زنده زنده در سینما رکس آبادان سوختند. ساعت ۱۰ دیشب در حالی که ۷۰۰ نفر مرد، زن و کودک سرگرم تماشای فیلم فارسی گوزنها در سالن نمایش بودند گروهی خرابکار و غیرمعتقد به اصول انسانی با همکاری سرایدار سینما با مواد آتش‌زا سالن سینما را به آتش کشیدند.
حریق به سرعت تمام سالن سینما را در بر گرفت و شعله‌های آتش زبانه کشید، مردان، زنان و کودکان تماشاچی که به مجرد دیدن شعله‌های آتش به سوی درهای ورودی و خروجی سینما هجوم بردند با درهای بسته مواجه شدند. در این میان شعله‌های آتش تمام سالن را در بر گرفت و تماشاچیان با ناله و ضجه در محاصره کامل شعله‌های آتش قرار گرفتند.
۳۷۷ نفر از مردان، زنان و کودکان تماشاچی زنده زنده و به طرز فجیع و رقت‌باری در میان شعله‌های آتش سوختند.
بلافاصله پس از شروع حریق برای اطفای آن از ماموران آتش‌نشانی شهرداری آبادان و شرکت ملی نفت ایران کمک خواسته شد. ماموران آتش‌نشانی موفق شدند در ساعت ۲ بامداد امروز آتش را مهار کنند و اکنون تلاش برای خارج ساختمان اجساد ۳۷۷ نفر از تماشاچیانی که زنده زنده در آتش سوخته و کشته شده‌اند ادامه دارد.
آبادان به خواب نرفت
بلافاصله پس از آتش‌سوزی سینما رکس، فاجعه‌ای که در کشور بی‌سابقه بوده و از قساوت قلب و درنده خویی معدودی انسان‌نما حکایت می‌کند، محمد شاپور نمازی استاندار خوزستان، فرماندار شهردار، رییس شهربانی و مقامات مسوول در محل اجتماع کردند. آنها کوشیدند که ماموران آتش‌نشانی و مسوولان مربوط را هدایت و در کار‌ها تسریع کنند و به ویژه سعی بر این بود که مجروحان را زود‌تر به بیمارستان برسانند.
آبادان دیشب حالت فوق‌العاده داشت و بسیاری از مردم به خواب نرفتند. خانواده‌هایی که فرزندان و یا یکی از اعضای ایشان به سینما رکس رفته بود همه در اطراف سینما اجتماع کرده بودند و زاری و شیون می‌کردند.
استاندار و مقامات محلی صبح امروز شورای فوق‌العاده شهرستان را تشکیل دادند تا به این حادثه تأسف‌انگیز رسیدگی کنند.
بر اساس آخرین گزارش‌ها سرایدار سینما که در ایجاد این آتش‌سوزی با خرابکاران همکاری داشته است در حالت مستی از سوی ماموران دستگیر شده است و تحقیقات در این زمینه ادامه دارد. هم اکنون در شهر آبادان حالت فوق‌العاده به وجود آمده است و شهر در غم این فاجعه بزرگ به حالت عزای ملی درآمده است.
صبح امروز ۲ هزار نفر از اهالی شهر آبادان در مقابل شهربانی این شهر اجتماع کردند و ضمن اعتراض بر علیه آشوبگران و اخلالگران و خرابکاران خواستار مجازات شدید عاملین جنایت بزرگ شدند.
پس از وقوع آتش‌سوزی در سینما رکس آبادان و اطلاع مردم از فاجعه‌ای که اتفاق افتاده است خانواده‌های زنان مردان و کودکانی که در این آتش‌سوزی کشته شده‌اند به خیابان‌ها ریختند و برای اطلاع از وضع عزیزان خود به محل سینما هجوم بردند و زمانی که از مصیبت آگاهی یافتند گریه و زاری آنان تاثر همگی را بر می‌انگیخت.
گزارش تلفنی خبرنگار اطلاعات از آبادان
به گفته مقام‌های پلیس آبادان، چند لحظه پس از شروع نمایش فیلم، چند نا‌شناس، با استفاده از تاریکی شب، درهای ورودی و خروجی سینما و داخل سالن سینما را با مواد آتش‌زا آغشته کردند و سپس با افروختن کبریت، سینما را به آتش کشیدند و گریختند.
آتش‌سوزی که با صدای دهشتناکی همراه بود در اندک زمانی سراسر سالن سینما را فرا گرفت و ستون‌های دود و آتش از هر سو، به آسمان زبانه کشید.
صدای سوختن صندلی و سقف سینما، با ضجه و ناله تماشاگران که برای نجات خود و همراهانشان تلاش می‌کردند، همراه بود. ولی صدها تماشاگر کودک و بزرگسال که خود را از هر طرف در محاصره جهنمی از آتش می‌دیدند، نتوانستند خود را نجات دهند و ۳۷۷ نفر زیر دست و پا ماندند و یا بطور فجیعی در میان شعله‌های آتش سوختند و جان دادند.
علی نادری صاحب سینما «رکس» آبادان، در گفت‌وگو با خبرنگاران اطلاعات با اظهار تاسف از این فاجعه گفت: سینما رکس که حدود بیست سال در خیابان شهرداری آبادان ساخته شده بیش از شش میلیون تومان ارزش داشت و ظرفیت سالن آن، نهصد صندلی بود. ساختمان سینما در برابر آتش‌سوزی بیمه بوده است.
گزارش رسیده از آبادان حاکی است سینما رکس آبادان در خیابان شهرداری، نبش «امیری» آبادان و روی یک پاساژ قرار گرفته بود که در جریان آتش‌سوزی سینما رکس، ده‌ها مغازه زیر سالن سینما نیز آسیب دیده است. خبرنگار اطلاعات اضافه کرد: ماموران آتش‌نشانی شهرداری و شرکت نفت آبادان، چند لحظه پس از آگاهی از آتش‌سوزی سینما رکس آبادان، به محل حادثه شتافتند و به خاموش کردن شعله‌های آتش پرداختند. دامنه آتش‌سوزی هر لحظه گسترش می‌یافت و با تلاش پیگیر و دامنه‌داری که صدها آتش‌نشان و امدادگر برای فرو نشاندن شعله‌های سرکش آتش و نجات صدها نفر که در میان جهنمی از آتش، ضجه می‌زدند، می‌سوختند و جان می‌دادند، اطفای حریق تا سحرگاه امروز ادامه داشت. سانس آخر فیلم فارسی «گوزنها» ساعت ۹ شب شروع شده بود و آتش‌سوزی زمانی روی داد که حدود یک ساعت از نمایش فیلم می‌گذشت.
۷۰۰ نفر زن و مرد و کودک بدون هیچ هراسی و بی‌خبر از هر گونه فاجعه دلخراش روی صندلی‌های خود نشسته و سرگرم تماشای صحنه‌های پر جذبه فیلم هنری «گوزنها» بودند که ناگهان صدای سهمگینی از هر چهار طرف سالن سینما برخاست و در پی آن، شعله‌های آتش و ستون‌های دود و آتش، به آسمان زبانه کشید.
هنگامی که آتش‌سوزی رخ داد صاحب سینما آقای علی نادری در ترن تهران – خرمشهر بود و به سوی آبادان می‌رفت. وی بعدازظهر دیروز از تهران حرکت کرده بود و ساعت ۱۰ بامداد امروز به خرمشهر رسید و توسط همکارانش که به استقبال او آمده بودند از جریان مطلع شد.
نجات‌یافتگان
از هفتصد تماشاگر کوچک و بزرگ که در سالن سینما «رکس» آبادان سرگرم تماشای فیلم بودند، در جریان آتش‌سوزی، تنها یک صد نفر توانستند خود را از مهلکه نجات دهند و به بیرون فرار کنند و شش صد نفر دیگر در میان جهنمی از آتش سوختند که از این عده سیصد و هفتاد و هفت نفر جان خود را از دست دادند.
بیشتر کسانی که در این فاجعه دلخراش جان دادند، با زیر دست و پا ماندن و بر اثر دودزدگی خفه شدند و یا در میان شعله‌های آتش سوختند.
امدادگران در محل
چند دقیقه پس از آتش‌سوزی سینما «رکس» آبادان سعیدنیا فرماندار، تیمسار رزمی رییس شهربانی و دکتر حسین یساری مدیرعامل جمعیت شیر و خورشید سرخ آبادان در محل حادثه حضور یافتند و ده‌ها امدادگر، پزشک پرستار، بهیار و آمبولانس در محل مستقر شدند.
صدها مامور شهربانی، آتش‌نشانی و امدادگر، برای بیرون کشیدن گروه بی‌شماری که در میان شعله‌های آتش گرفتار آمده بودند، تلاش زیادی کردند، اما به دلیل پر دامنه بودن حریق، کسی قادر نبود به شعله‌ها نزدیک شود. پلیس، خیابان‌های اطراف سینما را تحت کنترل در آورده بود و جستجوی وسیعی برای شناسایی و دستگیری عاملین آتش‌سوزی سینما، از سوی پلیس ادامه داشت.
آخرین شعله‌های آتش ساعت ۴ بامداد امروز فرو نشست و از ساعت ۵ بامداد امدادگران وارد خرابه‌های سالن سینما شدند و با تلاش زیاد، سرگرم بیرون کشیدن جنازه‌های سوخته صدها کودک و بزرگ از میان گل و لای و چوب‌های نیم‌سوخته شدند.
تا ساعت ۱۰ بامداد امروز، ۳۷۷ جسد سوخته و متلاشی شده، از میان گل و لای بیرون آورده شد و به وسیله آمبولانس، به گورستان شهر انتقال یافت. شدت سوختگی به حدی بود که اجساد قابل شناسایی نیستند و پیش از ظهر امروز محشری در گورستان آبادان بر پا بود و صدای ضجه و شیون هزاران نفر که برای تشییع جنازه‌ها به گورستان آمده بودند، به آسمان بلند بود.
***
۲۰۰ نفر از قربانیان شناخته شدند
اعضای یک خانواده ده نفری با نام فامیل رادمهر که علیرضا، معصومه، ناهید، توران – بیژن، محسن، کورش، زهرا، زهره و حمید شهبازی بودند و همه این‌ها از ۱۶ سال به بالا داشتند، در آتش‌سوزی سینما رکس سوختند، اسامی بقیه ۲۰۰ قربانی شناخته شده به شرح زیر است:
عبدالله بیدگلی ۴۰ ساله همراه فرزند ۱۲ ساله‌اش محسن، ناصر صفرعلی، محمد بناوی، عبدالله جلالی، رحیم خوی، علی‌پناه جاری، غلامحسین اوی، عبدالله دارمی ۲۲ ساله، غلامحسین ابافر ۳۸ ساله، حاج بی‌بی‌فخاری ۵۰ ساله، حمید فرهان ۱۵ ساله، احمد یزدآور، حسین کریمی، محمد میرزایی، حسین کشتکار، فویشاوی، علی امیری، خدیجه کمالی‌نژاد و یک خانواده ۵ نفری به اسامی ناصر سازش ۲۷ ساله، فارغ التحصیل دانشگاه تهران تازه‌داماد که همسرش در تهران است همراه خواهرانش، ناهید سازش ۱۶ ساله، نادره سازش ۱۵ ساله، هلن سازش ۱۴ ساله، نیره سازش ۱۲ ساله.
خانواده سه نفری به نام‌های ابراهیم تابش ۲۲ ساله، مریم تابش ۱۸ ساله، سعاد تابش ۱۶ ساله، محمد مسلمی ۲۵ ساله، سیدیدالله محمدپور، محمد احمدپور، حسین میدانی، علی پوند، غلامحسین محمدی، حمید قاسمی، مریم نصیریان، زهرا محمدی، شهلا محمدی، مهناز نصیریان، حسین پاینده، غلام امانت، تاتانیا (فیلیپینی)، محمد ابراهیمی، علی عظیم بروجردی.
اعضای یک خانواده ۸ نفری به نام پژمان سلیمانی ۷ ساله، فرح هرمزی‌نژاد ۱۸ ساله، آذر لشگری ۱۸ ساله، داریوش لشگری ۲۵ ساله، شمسی لشگری ۲۹ ساله، ابراهیم رضایی ۳۴ ساله، علی رضایی ۵ ساله، محمد رضالاریان، سپاهی فرزند رجب، پرویز رزاره ۲۲ ساله، علی اکبر ساطور ۲۵ ساله، شهین آرمین ۱۴ ساله، رقیه آرمین ۱۹ ساله، اکرم سعیدی ۱۵ ساله، قشقایی ۴۰ ساله مدیر مدرسه راهنمایی ۲۴ اسفند آبادان به اتفاق ۷ تن از اعضای خانواده و اقوامش به نام‌های زهرا قشقایی‌نیا همسر قزبانعلی ۲۵ ساله، فرشید ترک قشقایی ۱۶ ساله، ملوس ترک قشقایی ۱۴ ساله، شهلا قشقایی‌نیا ۱۶ ساله، عبدالرضا ایازی، مینا فعلی حسن‌زاده، شهرزاد فعلی حسین‌زاده، پرویز آذرین ۲۴ ساله، منیر آذرین همسر پرویز، حسن روشنایی ۲۶ ساله به اتفاق همسر و فرزندش، حسن ایزدی، غلام برازجانی، قاسم محمدپور، محمدرضا شاهوردی، محمدرضا اسکویی، عباس بالهج‌پور، محمدرضا واسکوت، محمدرضا مهتابی، فرشاد طاهری، فرزانه طاهری، ناصر خواجه، سکینه خواجه به اتفاق ۶ تن از اعضای خانواده‌اش، علی یعقوبی، غلامرضا عطار و دو فرزندش، حمید ازقانی، کاوه عباس با اتفاق ۴ عضو خانواده‌اش، محمد سلیمی، حمدالله زمانی، یدالله پاک‌نژاد، عبدالخدر محامدی، عبدالکریم مشهدی‌زاده، سلطان خلف، علی کشکولی، عبدالزهرا بنی‌سمدون، لیلا افسری، سردار امیری، کرمعلی لشگری، حمید افسری، زهرا رهنما، علیرضا دهقانیان، فرهاد مرشدی، الیاس جلالی کازرونی، نعمت پارک‌زاده، یدالله پارک‌زاده، عبدالکریم شولی‌زاده، غلامرضا عباد، بعاد قابشی، فرهاد افسری، غلام مختاری، دنادری، نیره، محمدرضا، بهنام، ایران تاجیک، پروین منصوری احمدزاده، پروین زمغری، فرزاد طاهری، ولی معظمی گودرزی بروجردی، حسنعلی نوری‌نژاد، پرویز اکتری، منوچهر شاهدری، فرح مهناوی، صدیقه مهرزی‌نژاد، سان جان سان اهل کره، حسن ازباوی، غلامحسین هندیجانی، ابراهیم تاس ناوچر، محمد حیاتی، مجید حیاتی، فیصل نوری‌زاده، مینا نوری‌زاده، ابراهیم آقاجانیان، ایرج سپهرویزون، رضا ایازی، عباس پورنژاد، اسلام پورنژاد، مهین افسری، ناصر صفرعلی، گلشاد شادگانی، محمدحسن کیاوی فراهانی، غلام مهناوی، فضل‌الله خواجوی، عبدالرضا اشک چشم، حسن عباس‌نیا، خسرو قنبرزاده، اسکندر قنبرزاده، عبدالامیر ربیعی، محمد امیری، اسماعیل زمانی جهرمی، نصاره قامش، محمدحسین مجدآبادی، جمشید مکارمی، یک‌نان‌ها (اهل کره)، پرویز زندی، نیک اندیش، عبدالحسین شیرازی ۴۲ ساله، فاطمه قشقائی‌نیا، همسر عبدالحسین ۳۰ ساله، ژکژک مهشاد شیرازی ۱۵ ساله، شهلا قشقایی‌نیا ۱۶ ساله.
***
اسامی ۱۰۸ نفر مقتولین حادثه آبادان
ظهر امروز در بازرسی ماموران از سینما «رکس» آبادان، برادر کنترلچی سینما گفت که او کفش‌های برادرش را پیدا کرده و کفش‌ها سالم بوده و در جریان آتش‌سوزی سینما نسوخته است. کنترلچی سینما ناپدید شده و تلاش ماموران برای پیدا کردن او تاکنون به جایی نرسیده است. اما آنها حدس می‌زنند که او هم جزو مسببین فاجعه بوده است و احتمال می‌رود در این ماجرا مقصر باشد.
صبح امروز مردم دین‌دار آبادان با ملحفه و پتو جنازه‌های سوخته قربانیان فاجعه جهنم آتش سوخته سینما رکس آبادان را از قربانگاه به داخل آمبولانس حمل می‌کردند و چند آمبولانس و چهار اتوبوس اجساد قربانیان را به گورستان حمل کردند.
بر اساس آخرین گزارش رسیده از محمد منصوری خبرنگار اعزامی اطلاعات از اهواز و کاظم نیلفروشان خبرنگار اطلاعات در آبادان، تاکنون صد و هشت نفر از قربانیان شناخته شده‌اند. این موضوع را غلامرضا ضرابی دادستان آبادان نیز تایید کرده است.
صالحی شهردار آبادان که از دیشب تاکنون (ساعت ۳ بعدازظهر) در گورستان شهر آبادان بر کار انتقال و دفن اجساد قربانیان نظارت دارد، در گفت‌وگو با خبرنگاران اطلاعات گفت: گروهی از کشته شدگان فاجعه سینما رکس آبادان کارکنان و کارمندان شرکت نفت، پتروشیمی، شهرداری و خانواده‌های عشایری بودند.
اسامی ۱۰۸ مقتول
ضرابی دادستان و صرافی بازپرس شعبه دو دادسرای آبادان بعدازظهر امروز اسامی گروهی از قربانیان آتش‌سوزی سینما «رکس» آبادان را در اختیار محمد منصوری خبرنگار اعزامی ما از اهواز قرار دادند.
اسامی این گروه از کشته‌شدگان که ۱۰۸ نفر می‌باشند عبارتست از: مانتان (تبعه کشور فیلیپین)، الیاس جلالی کازرونی، عباس بالهج‌پور، محمدرضا واسکوت، عباس سعیدی رانکوهی، محمدرضا مهتابی، ایران تاجیک، فرزاد طاهری، فرشاد طاهری، فرزانه طاهری اعضای یک خانواده)، نعمت الله یارک‌زاده و یدالله یارک‌زاده، فرج هرمزی‌نژاد، عبدالخضر، محمدپور، شهین آرمین، حسن آرمین و رقیه آرمین (اعضای یک خانواده).
عبدالکریم شولی‌زاده، علیرضا دهقان، فرهاد مرشدی، غلامرضا عباد، علی کشکولی، محمد امیری و علی امیری، حمدالله زمانی، اسماعیل زمانی، بعاد پلیده غاوشی، سعادت غاوشی، خدیجه کمالی‌نژاد، محمد سلیمی، جمشید افسری، فرهاد افسری، لیدا افسری، غلام مختاری، پژمان سلیمانی، محسن بیگدلی، شهلا موسوی، عبدالله دارمی، ابراهیم تاسی ناوچر، آذر سلیمانی، فریدون سراج، عبدالحمید بهوندی، شهلا بهوندی، زهرا بهوندی، عبد جلالی، محمدحسین باوی فراهانی، غلام محمدی، ناصر سازش، ناهید سازش، نادره سازش، منیره سازش، رحیم خویی، علی پناه قبادی، پرویز زواره، داریوش لشکری، ناصر گلشاد، محمد نیاوی و علی شریفات.
محمد ابراهیمی ۲۲ ساله آرایشگر، محمد حیاتی ۲۲ ساله کارگر، مجید حیاتی ۱۹ ساله کارمند، فیصل نوری‌زاده کارمند، مینا نوری‌زاده، فضل‌الله خواجوی ۱۸ ساله، عباس سعیدی، عبدالرضا اشک‌چشم، سیدیدالله محمدپور، حسن عباسی، محمد احمدپور ۳۲ ساله کارمند شرکت تهران جنوب، حسن عباسی‌نیا ۲۰ ساله، عبدالامیر ربیعی ۲۵ ساله، ولی معظمی گودرزی بروجردی کارمند مخابرات، حسنعلی نوری‌نژاد، فرهاد مرشدی ۱۵ ساله دانش‌آموز، پرویز اکتری ۱۸ ساله، منوچهر شاهدری سپاهی دانش، پرویز زندی ۲۸ ساله کارمند شرکت دریایی، نیک اندیش، مریم قوابشی ۲۴ ساله همراه زن برادر و برادرش قشقایی ۲۸ ساله، خسرو قنبرزاده، اسکندر قنبرزاده، محمدحسین مجدآبادی ۳۰ ساله کارمند هواپیمایی آبادان، جمشید مکارمی ۱۶ ساله دانش‌آموز، ناصر خواجه، سکینه خواجه به همراه ۶ نفر از اعضای خانواده‌اش، علی یعقوبی، غلامرضا عطار و ۲ فرزندش، حمید زرقانی ۲۴ ساله، کاوه عباسی به اتفاق ۴ تن از اعضای خانواده‌اش، دو نفر تبعه کشور کره که هنوز هویتشان معلوم نیست و یک فیلیپینی دیگر که هویت او نیز معلوم نشده است.
غلام محیاوی ۲۰ ساله دانشجوی دانشکده دریایی، فرح محیاوی ۱۸ ساله دانش‌آموز، صدیقه مهرزی‌نژاد ۲۵ ساله خانه‌دار، زهرا رهنما ۲ ساله.
نمونه‌برداری از مواد
سرهنگ قهرمانی رییس دفاع غیرنظامی خرمشهر و آبادان گفت: مقداری از مواد به کار رفته در آتش‌سوزی سینما «رکس» آبادان نمونه‌برداری شده و به زودی با آمدن کار‌شناسان تهرانی، مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت. وی همچنین گفت: آنچه مسلم است در آتش زدن سینما «رکس» آبادان خرابکاری جنایتکارانه‌ای انجام شده است.
مراقبت از داغدیدگان
به دستور سعیدنیا فرماندار آبادان و رییس بهداری و بهزیستی این شهر، یک گروه امداد متشکل از پنج پزشک، ۱۸ بهیار، ۱۰ پزشکیار و ۱۰ آمبولانس (چهار آمبولانس از اهواز فرستاده شده بود) در گورستان آبادان، به مراقبت از بستگان داغدیده قربانیان فاجعه سینما «رکس» این شهر، گمارده شد.
***
نخست‌وزیر: حادثه آبادان یک فاجعه بزرگ ملی است
جریان به اطلاع [جمشید آموزگار] نخست‌وزیر نیز رسید و آقای نخست‌وزیر در جریان ملاقات با نمایندگان کارگران با اشاره به این فاجعه غم‌انگیز آتش‌سوزی در آبادان گفتند: این فاجعه به قدری مرا متاثر کرده است که نمی‌توانم ادای مطلب کنم. گروهی فریب‌خورده در ماه مبارک رمضان و همزمان با میلاد حضرت امام حسن مجتبی علیه السلام با ایجاد آتش‌سوزی عده‌ای از هم‌میهنان ما را زنده زنده می‌سوزانند. اما دیدن چهره‌های مصمم و با اراده شما کارگران به من قدرت و نیرو می‌دهد.
آقای نخست‌وزیر گفت اگر افرادی باشند که فریب بیگانه را خورده‌اند باید از اجتماع رانده شوند و همه ما با هم با تمام نیرو بکوشیم تا مواهبی را که به رهبری شاهنشاه نصیب ملت ایران شده است دستخوش دگرگونی نشود.
نخست‌وزیر که از اولین دقایق در جریان این حادثه بوده است دستورات اکید برای بررسی این فاجعه را صادر کرد. نخست‌وزیر همچنین در اجتماع نمایندگان سازمان کارگران این حادثه را یک فاجعه بزرگ ملی خواند.
***
از سوی استاندار خوزستان تاثر عمیق شاهنشاه به بازماندگان قربانیان آبادان ابلاغ شد
محمد نمازی استاندار خوزستان امروز در گفتگویی با خبرنگار ما مرگ فجیع ۳۷۷ نفر از تماشاچیان سینما «رکس» آبادان را تایید کرد.
استاندار خوزستان که ساعت ۵ بامداد امروز با هواپیما از اهواز به آبادان رفت در این شهر ستادی به ریاست خود تشکیل داد.
در این ستاد اقداماتی که لحظه به لحظه باید انجام شود پیگیری می‌شود و تاکید شده است کلیه عوامل مسوول دولتی در آبادان باید در انجام مراسم شستشو، تغسیل، تدفین و خاکسپاری اجساد ۳۷۷ نفر از قربانیان ماجرا همکاری لازم به عمل آورد.
استاندار خوزستان در گفت‌وگو با خبرنگار ما افزود: قویا تاکید شده است تا مسببین این فاجعه عظیم هر چه زود‌تر تعقیب و شناسایی شوند.
محمدباقر نمازی استاندار خوزستان امروز به ملاقات خانواده قربانیان حادثه رفت و مراتب تاسف و تاثر عمیق شاهنشاه آریامهر را به بازماندگان آنها اعلام نمود.
***
تقاضای تشکیل جلسه فوق العاده برای رسیدگی به حادثه آبادان
ریاست محترم مجلس شورای ملی حادثه غم‌انگیز آتش‌سوزی در سینمای رکس آبادان که موجب کشته شدن ۳۷۷ تن از هم‌میهنان ما در وضعی موحش گردیده است تمامی ملت ایران را دچار تالم و تاثر بسیار نموده، از آنجا که حسب گزارش‌های منعکس شده در وسایل ارتباط جمعی ایجاد حادثه عامل یا عاملین داشته است و نیز حسب گزارش‌های مزبور، صدها تن زنان و مردان و کودکانی که در میان زبانه های آتش گرفتار بوده‌اند نتوانسته‌اند خود را به خارج از فضای مشتعل سالن سینما برسانند و از آنجا که ضرورت دارد نسبت به میزان اقدامات ایمنی که می بایست رعایت گردد و همچنین در مورد شناسایی و معرفی و مجازات عاملین این جنایت هولناک اقدامات دقیق و سریعی صورت گیرد تا ملت ایران بداند چه دست شوم و جنایتکاری چنین فاجعه ای را به وجود آورده است، به ابراز تاثر و انزجار نسبت به بروز این قبیل حوادث برحسب مقررات ماده ۱۵۱ آیین‌نامه داخلی مجلس شورای ملی به تقدیم این تذکرنامه مبادرت می گردد.
خواهشمند است مقرر فرمایید مراتب را به دولت ابلاغ نمایند که نتیجه رسیدگی‌ها را که متضمن اعلام ریشه اساسی و عاملین واقعی این جنایت ضد انسانی باشد هر چه سریعتر در جلسه فوق‌العاده‌ای به مجلس شورای ملی گزارش نمایند.
با احترام غلامرضا اخلاق‌پور، محسن پزشکپور، احمد بنی‌احمد، مهندس پرویز ظفری، علی‌اصغر مظهری، منوچهر یزدی، دکتر حسین طبیب
***
ما از جهنم آتش زنده بیرون آمدیم!
آبادان - خبرنگار اطلاعات اسامی هفت نفر از مجروحین حادثه آتش سوزی در سینما رکس آبادان که در بیمارستان جمعیت شیر و خورشید سرخ بستری هستند اعلام شد. این عده عبارتند از: غلامحسین نماینده، قلی عباسی، محمود ترکی‌زاده، احمد کیانی، جواد احمدی، فتح‌اله بهروش و حسن حسن‌پور.
گفتگو با مجروحین
یکی از مجروحین فاجعه سینما رکس آبادان در مورد چگونگی وقوع حریق اظهار داشت: هنگام نمایش فیلم «گوزنها» سینما مملو از تماشاچی بود، من در ردیف پنجم نشسته بودم که ناگهان متوجه شدم گروهی از تماشاگران پشت سرم بپا خاستند و با عجله به طرف راه‌های خروجی هجوم بردند. دود و آتش در فاصله کوتاهی از اطراف سالن زبانه کشید و در تاریکی موجی از وحشت و دلهره بین مردم به وجود آورد.
***
سینماهای تهران به عنوان عزای ملی تعطیل کردند
ساعت ۱۰/۵ صبح امروز رضا انوری رییس انجمن سینماداران طی یک تماس تلفنی به خبرنگار اطلاعات گفت: جامعه سینماداران کشور بار این فاجعه را نمی‌تواند بدوش بکشد، ما نمی‌توانیم ساکت بنشینیم و بار سنگین مرگ مردم را تحمل کنیم و به همین دلیل از صبح امروز سینما‌ها را تعطیل می‌کنیم و من به عنوان رییس انجمن سینماداران طی بخشنامه‌ای به کلیه صاحبان سینما به خاطر مرگ ۳۷۷ تن از هموطنان بی‌گناه عزای عمومی اعلام می‌کنم و به آنها دستور داده می‌شود که از امروز سینما‌ها را ببندند، اضافه کنم که از ساعت ۱۰/۵ صبح امروز سینماهای پارامونت، سینه‌موند، دیاموند، شهر فرنگ، شهر قصه و... را بسته‌ایم. این بار در خصوص تعطیل سینما به هیچ وجه مساله گرانی و ارزانی بهای بلیت سینما مطرح نیست مگر می‌شود مرگ ۳۷۷ نفر را تحمل کرد، ابتدا که سینما‌ها را آتش می‌زدند، اموال ما را آتش می‌زدند، این را می‌شد تحمل کرد، اما از جان مردم به هیچ‌وجه نمی‌شود گذشت، این تنها اقدامی است که در حال حاضر می‌توانیم انجام دهیم و در سوگ هموطنان عزیز از دست رفته سیاه بپوشیم و این یک اقدام اعتراض‌آمیز سینماداران می‌باشد.
***
مدیر سینما رکس: اندوه مرگ همه قربانیان بر قلبم سنگینی می‌کند
آقای علی نادری صاحب سینما رکس آبادان در حالی که از شدت تأثر و اندوه به سختی می‌توانست حرف بزند، گفت: اگر چه با این فاجعه، تمام زندگی من بر باد رفته و به کلی از هستی ساقط شده‌ام اما این موضوع اصلا برای من مطرح نیست. آنچه مهم است فاجعه‌ای است که برای همشهریان من روی داده است. هر خانواده ممکن است غم از دست دادن یک یا چند نفر را داشته باشد ولی بر قلب من اندوه مرگ همه آنها سنگینی می‌کند.
وی سپس در مورد وضع سینما گفت: سینما رکس دارای آخرین تجهیزات ایمنی بود و از سوی مقامات مسوول پروانه ایمنی نیز داشت و از این نظر نیز مرتبا بازدید می‌شد هر چند که وسعت خرابکاری به حدی بود که این تجهیزات را نیز به کلی از بین برده است.
علی نادری سپس افزود: سینما به مبلغ ۲/۵ میلیون تومان نزد شرکت بیمه آسیا بیمه بود در حالی که ارزش واقعی آن بیش از ۶ میلیون تومان بود.
صاحب سینما رکس در مورد سرایدار سینما که متهم به همکاری با خرابکاران است گفت: این شخص «فیصل» نام دارد و ۲۴ ساله است و حدود چهار ماه پیش توسط مدیر داخلی سینما استخدام شده بود و من اطلاع بیشتری درباره او ندارم.
***
نکات غم‌انگیزی از فاجعه آبادان
چون از هر خانواده آبادانی ۲ تا ۶ نفر با هم به سینما رفته بودند به این ترتیب هر خانواده عده‌ای از اعضای خود را از دست داده‌اند کما اینکه امروز در گورستان آبادان پیرزنی در حالی که به سر و روی خود خاک می‌ریخت فریاد می‌زد: چهار جوانم را از دست داده‌ام، لااقل جنازه‌های آنها را به من نشان بدهید!
* از ساعت ۴ بامداد آمبولانس‌های بهداری و آتش‌نشانی، مرتبا اجساد را به گورستان آبادان واقع در ۶ کیلومتری شهر حمل می‌کرد و مامورین آنها را در محوطه‌ای کنار هم می‌چیدند تا بستگانشان بیایند و جنازه‌های خود را تحویل بگیرند. اما شناسایی اجساد مشکل بود چون اغلب به صورت ذغال درآمده بودند و تنها از روی شکل ساعت یا انگشتری آنها می‌شد جنازه‌ها را تشخیص داد.
* تعداد اجساد به حدی بود که فرصت کندن قبر برای آنها وجود نداشت. به این جهت بولدوزر‌ها گودال حفر می‌کردند و جنازه‌ها پس از تغسیل در کفن پیچانده و دفن می‌شدند.
* از بامداد امروز تقریبا همه مردم آبادان در گورستان شهر جمع شده بودند و گورستان به غم‌انگیز‌ترین صحنه‌های عزاداری تبدیل شده بود. صدها توپ چلوار توسط بازرگانان نیکوکار تهیه و برای کفن کردن اجساد در اختیار بستگان مقتولین گذاشته شده بود با این حال صدها نفر از پدران، مادران و خواهران کشته‌شدگان فریاد می‌زدند: کفن به ما برسانید...
* دستور دفن اجساد، ساعت ۶ بامداد امروز توسط غلامرضا ضرابی دادستان آبادان داده شد و از این ساعت بود که گورستان به صحنه بسیار غم‌انگیزی تبدیل شد.
از بامداد امروز، گروهی از سربازان برای مراقبت از نظم و آرامش شهر، در خیابان‌های آبادان مستقر شدند.
ساعت ۱۱:۳۰ دقیقه پیش از ظهر امروز ضرابی دادستان و صرافی‌پور بازپرس شعبه دوم دادسرای آبادان، سرهنگ باقری رییس آگاهی و کار‌شناسان آتش‌نشانی شرکت نفت، در سینما رکس حضور یافتند تا نحوه آتش‌سوزی فاجعه‌آفرین سینما رکس آبادان را بررسی کنند.
همراه این گروه «غلامحسین نماینده» یکی از نجات‌یافتگان به سینما رفت تا مشاهدات خود را از جهنم آتش‌سوزی آبادان برای دادستان و همراهان تعریف کند.
در پی وقوع فاجعه سینما رکس، در آبادان، عزای عمومی اعلام شد. *** روزنامه اطلاعات؛ دوشنبه ۳۰ مرداد ۱۳۵۷***
ابلاغ مراتب تاثر شاهنشاه از حادثه آبادان
آقای هویدا وزیر دربار شاهنشاهی مراتب تاثر و تالم خاطر خطیر ملوکانه را به بازماندگان واقعه اسف‌انگیز سینما رکس آبادان که در آن ۲۷۷ نفر از هم‌میهنان عزیز جان خود را از دست دادند اعلام داشت.
***
اوامر شهبانو برای رفاه بازماندگان حادثه آبادان
اوامر علیاحضرت شهبانو برای رفاه بازماندگان حادثه تاثرانگیز آبادان به فرماندار آبادان ابلاغ گردید و به استاندار خوزستان دستور داده شد که فورا به حال بازماندگان این فاجعه غم‌انگیز رسیدگی گردد.
استاندار خوزستان در پی دریافت اوامر علیاحضرت شهبانو دیروز اعلام کرد: در اجرای اوامری که علیاحضرت شهبانو برای رفتاه حال بازماندگان حادثه تاسف بار آبادان صادر فرموده‌اند یک کمیته به ریاست فرماندار آبادان تشکیل شده است تا پس از تحقیقات، اقدامات لازم هر چه زود‌تر انجام شود و هر گونه کمک لازم به افراد خانواده مقتولان این حادثه صورت گیرد.
***
آموزگار: فریب‌خوردگان را از میان خود بیرون می‌کنیم
جمشید آموزگار نخست‌وزیر و دبیرکل حزب رستاخیز ملت ایران دیروز در جلسه‌ای با نمایندگان سازمان کارگران که از سراسر کشور که به تهران آمده‌اند ضمن اشاره به واقعه ناگوار سینما رکس آبادان آن را یک فاجعه بزرگ ملی خواند.
در دیدار نمایندگان سازمان کارگران کشور با نخست‌وزیر، نماینده کارگران مشهد طی سخنانی گفت: برای ما کارگران گذشته از هر گونه مسائل کارگری مسئله کشورمان و مقدسات ملی‌مان و نظام شاهنشاهی ایران مطرح است و برای هر ایرانی وطن‌پرست جای تاسف است که در چند روز اخیر ملت کهنسال ما را با ۲۵۰۰ سال تاریخ درخشان در ردیف ملت‌هایی ببیند که از تمدن بویی نبرده‌اند و نمی‌دانند آزادی چیست. وی گفت: نظیر این رویداد‌ها برای هر ایرانی واقعی تاسف‌انگیز و شرم‌آور است. وی افزود: ما اعمال زشت عوامل این فاجعه را محکوم می‌کنیم و بر اساس قانون اساسی تقاضای اشد مجازات را برای مسببین آن داریم.
نمایندگان کارگران مشهد گفت: ما کارگران در دوران انقلاب شاه و ملت از مواهب بی‌شماری برخوردار شده‌ایم که آن را آسان از دست نخواهیم داد. وی ضمن اشاره به فعالیت‌های خرابکارانه از دولت تقاضا کرد کوچکترین خللی در برنامه گسترش آزادی‌های کشور به وجود نیاورد.
وی افزود: ما می‌دانیم که دولت می‌تواند از فعالیت خرابکارانه این آشوب‌طلبان با قدرت جلوگیری کند و باید این کار را هم بکند. وی افزود ما کارگران برای دفاع از تمامیت ارضی و استقلال کشورمان آماده جانبازی هستیم.
پس از سخنان نمایندگان کارگران جمشید آموزگار نخست‌وزیر و دبیرکل حزب رستاخیز ملت گفت حادثه تاسف‌بار آبادان که در حقیقت باید آن را یک فاجعه ملی بشمار آورد به اندازه‌ای تاثرانگیز است و همه را متاثر کرده که شاید نتوانم مطالب مربوط به جلسه را ادا کنم. باعث تاسف است که در ماه مبارک رمضان در روز میلاد امام حسن مجتبی (ع) یک محل عمومی یک سینما را آتش بزنند و درهای آن را از پشت ببندند و ۳۷۷ نفر از هم‌میهنان ما را زنده زنده در آتش بسوزانند. تصور این واقعه تاثرانگیز نیز مشکل است. چگونه ممکن است افرادی آن قدر از بشریت، انساندوستی، مذهب و ایمان به خدا بی‌خبر باشند که دست به چنین کاری بزنند.
آموزگار افزود اما دیدن چهره‌های مصمم شما به من و همکارانم نیرو و توان بیشتری می‌دهد که با همکاری شما و سایر میهن‌پرستان مشتی فریب‌خورده گمراه را از میان خود بیرون کنیم و همان طور که ایران و ایرانی در مواقع حساس و خطرناک نشان داده یکپارچه و همبسته با وحدت تحت رهبری رهبر خود همه مشکلات را از بین ببریم.
آموزگار افزود که ما باز هم به جهان و جهانیان نشان خواهیم داد که مردمی هستیم لایق همه نوع آزادی و پیشرفت و لایق به دست آوردن عظمت و تمدن گذشته خود.
نخست‌وزیر در ادامه سخنان خود افزودند: در طول تاریخ چندین هزار ساله کشور کهنسال ما گاه و بیگاه بازی سرنوشت از این طوفان‌ها به پا کرده و مورد هجوم بیگانه‌ها قرار گرفته‌ایم و ظلم و ستم بسیار بر این ملت روا شده ولی همیشه در لحظات خطرناک و حساس مردم آزاده با ایمان و خداپرست دست به دست هم داده و کشور را از ورطه نیستی نجات داده‌اند و امروز نیز بدون تردید با رهبری فرماندهان و مردم این چنین آگاه که شما نیز اینجا بیان کردید و نعمت‌های خدادادی سرشار عظمت باستانی خود را تجدد خواهیم کرد.
آموزگار گفت: باید افراد ویرانگر و فریبکار را از میان خود بیرون کنیم و کوشش کنیم که پیشرفت‌هایی که از زمان انقلاب نصیبمان شده دستخوش هرج و مرج و آشوب نشود و این پیشرفت‌ها با شتابی معقول و متناسب در آینده ادامه یابد.
***
نظر مراجع تقلید شیعیان درباره فاجعه آبادان
حادثه دلخراش آبادان، خاطر آیات عظام و رهبران شیعه را به شدت متاثر کرد و آقایان مراجع تقلید و روحانیون مراتب تاثر و تاسف خود را بیان کردند. سخنگوی حضرت آیتالله العظمی حاج سید کاظم شریعتمداری در پاسخ خبرنگار ما که نظر آن حضرت را استفسار کرده بود، گفت: حضرت آیتالله العظمی شریعتمداری، از فاجعه آبادان و رقم وحشتناک تلفات آن شهر، بی‌‌‌نهایت متاثر شدند و به نمایندگان خود در آبادان دستور دادند درباره حادثه دقیقا و مفصلا تحقیق کنند و مراتب را به نظر ایشان برسانند.
حضرت آیتالله العظمی شریعتمداری پس از دریافت نظریه نمایندگان خود، درباره فاجعه آبادان، اطلاعیه‌ای منتشر خواهند کرد.
حضرت آیت‌‌الله‌زاده آقای حاج سید محمدعلی شیرازی، از مشهد در تماس تلفنی با «اطلاعات» گفت: فاجعه دلخراش سینما رکس آبادان، موجب ناراحتی بیش از اندازه حضرت آیتالله العظمی آقای حاج سیدعبدالله شیرازی شده است.
سخنگوی حضرت آیتالله العظمی آقای حاج سید محمد وحیدی گفت: انتشار خبر دهشت‌انگیز آبادان، موجب تاثر و تاسف شد و حضرت آیتالله العظمی شدیدا از این واقعه تکان‌دهنده ناراحت شدند. چون هنوز حقایق به درستی روشن نیست، ایشان از اظهار نظر قطعی در این باره معذورند. ان‌شاءالله پس از روشن شدن جزییات، نظریه خود را اعلام خواهند کرد.
سخنگوی حضرت آیتالله علامه آقای حاج شیخ یحیی نوری، اظهار داشت: آن حضرت از مرگ فجیع صدها انسان که در آبادان رخ داده، بی‌‌‌نهایت متاثر هستند. حضرت آیتالله نوری، پیرامون عاملین واقعی فاجعه اظهارنظر نکردند و گفتند که شناسایی عاملین نیاز به زمان دارد و باید در پی تحقیق دقیق صورت گیرد. اما در هر صورت باید گفت: ترور، آدمکشی و آدم سوزی در مراکز اجتماعات نادرست و غیرانسانی است. حضرت آیتالله نوری به وسیله نمایندگان در آبادان در این باره، تحقق می‌کنند.
***
استاندار خوزستان: آتش‌سوزی سینما رکس کار یک مسلمان نیست
محمدباقر نمازی استاندار خوزستان در یک مصاحبه با خبرنگاران مطبوعات، خبرگزاری پارس و رادیو تلویزیون اعلام کرد: افرادی که نقشه پلید و غیرانسانی خود را برای آتش کشیدن سینما «رکس» اجرا کردند بدون شک به هیچ دین و مذهبی پایبند نیستند و به خصوص جامعه روحانیت و دین مبین اسلام این حادثه را شدیدا محکوم می‌کند.
استاندار خوزستان افزود: در تماسی که با روحانیون داشتم به شدت از فاجعه ناراحت بودند و خواستار رسیدگی فوری به این حادثه و مجازات مسببین آن بودند.
بررسی علت آتش‌سوزی
محمدباقر نمازی استاندار خوزستان پس از ورود به آبادان بلافاصله در یک جلسه ۶ ساعته که با حضور کلیه مقامات دولتی و انتظامی آبادان تشکیل شده بود شرکت کرد.
وی اعلام کرد: پس از شرکت در این جلسه با وزیر کشور تماس گرفتم و پس از اینکه کاملا در جریان امر قرار گرفت، درخواست شد هیاتی مرکب از کار‌شناسان فنی از تهران به آبادان اعزام شود تا علت این واقعه دقیقا مورد بررسی قرار گیرد، با این وجود از صبح دیروز به چند تن از متخصصان و کار‌شناسان ممتاز استان خوزستان ماموریت داده شد تا پیرامون علت آتش‌سوزی سینما رکس کار خود را آغاز کنند و صادقانه نظراتشان را ارایه دهند.
استاندار خوزستان افزود: با وجودی که در بررسی‌های اولیه کار‌شناسان صریحا اعلام شده است که آتش‌سوزی بر اثر خرابکاری صورت گرفته و شواهد و آثار موجود نیز این را تایید می‌کند، اما با این وجود درخواست شد تا هیاتی از کار‌شناسان مربوطه از تهران به آبادان آمده و نظر خود را اعلام دارند.
وی همچنین گفت: به عنوان یک مسلمان که پایبند اعتقادات مذهبی هستم به طور قاطع اعلام می‌کنم که این آتش‌سوزی نمی‌تواند کار هیچ مسلمانی باشد و حتی افراد افراطی نیز نمی‌توانند چنین حوادثی را دامن بزنند.
آمار رسمی ملاقات
استاندار خوزستان با اعلام مجدد رقم تلفات ۳۷۷ نفر در فاجعه سینما رکس آبادان یک آمار رسمی است، گفت: ۱۰ نفر نیز جراحاتی برداشتند که ۴ نفر از آنها هنوز در بیمارستان «شیر و خورشید سرخ» آبادان بستری هستند.
اخطار به سینماداران
استاندار خوزستان پیرامون پیشگیری از این نوع وقایع فاجعه‌آمیز و با توجه به اینکه ساختمان برخی از سینماهای خوزستان نظیر سینما رکس فرسوده هستند، گفت: یک اخطار جدی به کلیه صاحبان سینماهای خوزستان داده شده است و در صورتی که بلافاصله نسبت به ایمن ساختن سینما و رفاه حال تماشاگران اقدام نکنند. سینما‌ها تعطیل می‌شود و مسوولین را توبیخ خواهیم کرد و در این مورد اداره کل فرهنگ و هنر و سازمان دفاع غیرنظامی این استان مسوولیت دارند.
دستور بازداشت مدیر سینما
استاندار خوزستان افزود: با توجه به اینکه در تحقیقات اولیه روشن شد که مدیر سینما رکس آبادان سهل‌انگاری کرده و ضوابط لازم را نیز رعایت نکرده است، دستور بازداشت او را داده‌ایم.
محمدباقر نمازی در زمینه تجهیز یا عدم تجهیز کامل آتش‌نشانی شرکت نفت آبادان که مسوولیت اطفای حریق‌های آبادان را دارد گفت: هیاتی که مامور رسیدگی به این فاجعه خواهد بود مساله دقت یا عدم دقت و یا احیانا کوتاهی آتش‌نشانی شرکت ملی نفت آبادان را نیز رسیدگی خواهد کرد و نظر خود را در این مورد اعلام می‌کند.
***
پلیس آبادان به حال آماده باش درآمد
آبادان (گروه خبرنگاران اطلاعات): فاجعه بزرگ ملی آبادان، شهروندان این شهر را خشمگین کرد و ساکنان شهر غم زده آبادان، عاملان این فاجعه را نفرین می‌کنند.
در پی خشم مردم آبادان که دیروز و امروز با تشکیل اجتماعاتی خواستار شناسایی و تعقیب مسببین فاجعه بودند، پلیس آبادان، به حال آماده باش درآمد و با همکاری دیگر نیروهای نظامی مردم خشمگین را به آرامش دعوت کرد.
در حالی که امروز هم آبادان نیمه تعطیل بود، چند گروه از مردم، با مراجعه به شهربانی و ژاندارمری، از افسران و مامورانی که طی ۲۴ ساعت گذشته حتی خواب به چشمشان راه نیافته است، قدردانی و تشکر کردند.
مقبره یکصد نفری
بیژن صالحی شهردار آبادان و مسوول کمیته حمل و دفن اجساد قربانیان فاجعه و برگزار کننده مجالس ترحیم و یادبود قربانیان، در حالی که طی ۲۴ ساعت گذشته، با اکیپ‌های شهرداری در گورستان بسر می‌برد، در گفت‌وگو با خبرنگاران ما گفت: با توجه به اینکه حدود یکصد نفر از کشته‌شدگان حادثه سینما رکس به علت شدت سوختگی، قادر به شناسایی نبودند، یک مقبره عمومی در گورستان جنت‌آباد آبادان آماده شد که این گروه از قربانیان، کنار هم در این مقبره به خاک سپرده خواهند شد. در عین حال گفته شد در شب حادثه ۷۲۸ بلیت فروخته شده بود.
همدردی اقلیت‌های مذهبی
اقلیت‌های مذهبی آبادان هم امروز با مسلمانان هم‌صدا شدند و عاملان این فاجعه را محکوم کردند. آنها در تماس با مقام‌های محلی آبادان، ضمن ابراز همدردی به هموطنان مسلمان خود، تسلیت گفتند. بعدازظهر دیروز، کنسول ژاپن در خرمشهر، به شهربانی آبادان رفت تا تحقیق کند آیا در بین حادثه‌دیدگان افرادی از ملیت ژاپن بوده‌اند یا نه.
دستگیری ۳ متهم
به دنبال بازداشت اسفندیار رمضانی مدیر داخلی سینما رکس، ماموران شهربانی ۲ نفر دیگر از کارکنان این سینما به نام‌های حمید پاپل و حسن اکبری را نیز دستگیر کردند و هم اکنون تحقیقات از آنان ادامه دارد. این سه نفر بر اساس مسوولیتی که داشته‌اند می‌بایست تا زمان تعطیل کامل سینما در محل خدمت خود حاضر باشند. اما آنان در گفتگویی با خبرنگار ما اظهار داشتند که زمان وقوع فاجعه، در سینما نبودند.
در حالی که شاهدان حادثه گفته‌اند که به هنگام آتش‌سوزی درهای خروجی سالن سینما قفل بوده، سه نفر از کارکنان سینما که بازداشت شده‌اند معتقدند که بر اثر ازدحام تماشاگران پس از آتش سوزی درهای خروجی بسته شده است.
«حمید پاپل» که مسوول ایمنی سینماست، مدرک کلاس‌های مخصوص سازمان دفاع غیرنظامی را نیز در دست دارد در بازجویی اولیه و همچنین به خبرنگار ما گفت: طرز استفاده از کپسول‌های اطفاء حریق که در سینما رکس آبادان تنها ۶ دستگاه نصب بوده است نمی‌دانم.
وی که مرد فرتوتی است و از اصول ایمنی و اطفاء حریق اطلاع چندانی ندارد، به عنوان مسوول ایمنی سینما گماشته شده بود. مدیر و دو تن از کارکنان سینما گفتند: هنگام آتش‌سوزی در خانه خود به سر می‌بردیم و از نحوه واقعه اطلاعی نداریم.
سینما رکس آبادان که در خیابان شهرداری و نبش خیابان «امیری» قرار دارد حدود ۲۲ سال پیش ساخته شده است. آتش‌سوزی هنگامی روی داد که فیلم «گوزنها» در این سینما نمایش داده می‌شد و گروهی از خانواده‌های آبادانی آن را تماشا می‌کردند. گفته می‌شود برای سانس آخر این فیلم در روز شنبه (زمان وقوع فاجعه) بیش از ۶۰۰ بلیت به فروش رسیده بود. شاهدان فاجعه معتقدند که گروهی از تماشاگران در وسط فیلم و پیش از آتش سوزی از سینما خارج شده‌اند.
گفت‌وگو با مجروحین
خبرنگاران ما امروز در بیمارستان شیر و خورشید سرخ آبادان با مجروحان حادثه آتش‌سوزی گفت‌وگو کردند، عده‌ای از این افراد که حسن حسن‌پور، احمد کنعانی، محمود تحرکی، بهرام تقی‌پور، محمد اول، جواد بی‌کتاب، عبدالله بهروش، غلامحسن نماینده و قلی عباسی نام دارند و فعلا چهار نفر آنها به علت شدت جراحات در بیمارستان بستری هستند به خبرنگاران ما (محمد منصوری و کاظم نیلفروشان) گفتند: در لحظه وحشت‌زایی که شعله‌های بلند آتش همه سینما را به محاصره در آورد، صدها تماشاچی، نگران و شتاب‌زده برای نجات خود شروع به فرار کردند اما غالبا راه فرار را نمی‌دانستند و علاوه بر این درهای خروجی بسته بود. در این لحظات ترسناک برق سینما قطع شد و تاریکی مطلق همه جا را فرا گرفت، در حالی که صدای شیون و فریاد یا حسین یا حسین مردم گوش را کر می‌کرد.
ماموران دیر آمدند
شاهدان عینی حادثه می‌گفتند: در این میان قصور دستگاه‌های آتش‌نشانی را نیز نباید نادیده گرفت. با آنکه چندین تلفن فوری به مراکز آتش‌نشانی شد و آنها در جریان حریق قرار گرفتند اما خیلی دیر خود را به محل رساندند و ضمنا اتومبیل‌های آتش‌نشانی فاقد تجهیزات لازم بود حتی یکی از ماشین‌ها آب نداشت. سرانجام فرماندار و سایر مقامات و اکیپ‌های امدادی به محل آمدند و کار حمل اجساد به خارج سینما و انتقال مجروحین به بیمارستان و کارهای دیگر شروع شد.
سیصد مامور ژاندارمری برای بیرون کشیدن اجساد از زیر خروار‌ها آهن گداخته و لابه‌لای صندلی‌ها اقدام کردند و با چند کامیون ژاندارمری اجساد را که در ملحفه یا پتو پیچیده شده بود، گورستان حمل کردند.
دستگیری یک مرد دیگر
ساعت ۱۰ دیشب ماموران شهربانی آبادان یک مرد مشکوک را که با یک اتومبیل پژو در بخش ۵ این شهر در حرکت بود دستگیر کردند. غیر از این شخص، چندین دیگر در مظان اتهام هستند و احتمال می‌رود که جزو خرابکاران باشند. این عده دستگیر شده و تحت بازجویی هستند.
به دنبال بررسی‌هایی که توسط کار‌شناسان مسوول در مورد خرابکاری در سینما صورت گرفت، بامداد امروز اعلام گردید که ابتدا راهرو سینما تماما از طبقه دوم به سمت خیابان توسط خرابکاران به آتش کشیده شد و همزمان با آن مواد آتش‌زا از زیر در‌ها به داخل سالن سینما ریخته شد. به این ترتیب در صورتی که درهای خروجی سینما هم باز بود فرار از سالن اصلی سینما غیرممکن بود زیرا خرابکاران ابتدا راهرو خروجی را به آتش کشیده بودند.
امروز در آبادان اعلام شد که هیات بازرسی مرکب از متخصصان و کار‌شناسان مرکز که به درخواست استاندار خوزستان قرار بود به آبادان بیایند امروز وارد این شهر شدند.
دومین حادثه
فاجعه اخیر، دومین حادثه ناگوار در سیما رکس بود. در بامداد یکی از روزهای اردیبهشت ماه گذشته هنگامی که سینما برای نمایش فیلم آماده می‌شد خرابکاران یک بمب در داخل سینما کار گذاشتند.
ماموران شهربانی آبادان که به موقع از این موضوع آگاه شده بودند بلافاصله دست به کار شدند و کار‌شناسان ویژه، پس از تخلیه مغازه‌های اطراف سالن سینما، داخل سالن سینما شدند و بمب را از کار انداختند و به خارج از سینما انتقال دادند اما بمب ناگهان در خارج از سینما منفجر شد و تعدادی از شیشه‌های مغازه‌های اطراف را شکست. در این میان به کسی آسیبی نرسید.
***
اظهارات رییس شهربانی آبادان
رییس شهربانی آبادان دیشب اعلام کرد که به دنبال آتش‌سوزی مهیب سینما رکس آبادان که منجر به کشته شدن ۳۷۷ نفر شد مدیر و دو تن از کارکنان این سینما بازداشت شدند.
تیمسار رزمی همچنین اضافه کرد که از آپاراتچی این سینما تنها کفش‌هایش به جای مانده است و در حال حاضر مشغول پیگیری و بررسی هستیم تا مشخص شود آیا این شخص نیز در آتش سوخته و یا در آتش‌سوزی دست داشته و متواری شده است.
رییس شهربانی آبادان، فرماندار و مدیرعامل جمعیت شیر و خورشید سرخ آبادان که از جمله افرادی بودند که در لحظات اول آتش‌سوزی به محل سینما رکس رسیدند، گفتند درهای این سینما هنگام وقوع آتش‌سوزی بسته بوده و این کار به دستور مدیر سینما برای جلوگیری از ورود افراد بدون بلیط به سینما صورت گرفته بود، در حالی که قبلا به مدیر این سینما تذکراتی از نظر ایمنی سینما داده شده بود و مدارکی نیز در این زمینه موجود است.
رییس شهربانی آبادان افزود در گذشته شهربانی در هر سینما مامور داشت لیکن به دنبال درخواست و تعهد مسوولان سینماهای آبادان دایر به تعهد حفاظت هر سینما از چندی قبل ماموران از سینماهای این شهر فراخوانده شده بودند.
***
خرابکاران ۳ گالن بنزین به داخل سینما ریختند: در آتش‌سوزی سحرگاهی سینمای آریای مشهد ۳ نفر سوختند
گزارش خبرنگار خبرگزاری پارس از مشهد حاکی است در ساعت ۳۰/۳ بامداد امروز (دیروز)، نزدیک اذان صبح گروهی خرابکار در اجرای نقشه خود به منظور ویرانگری و صدمه به اموال، سینما آریای مشهد را به آتش کشیدند. آنها برای اجرای نقشه خرابکارانه خود با ریختن پنج گالن بنزین از راه درب خروجی شیب‌دار به داخل سینما آتش برافروختند که شعله‌های آن در نخستین لحظه جان سه نفر بی‌گناه را گرفت. سه نفری که به طور فجیعی سوختند و کشته شدند نظافت‌چی و دوچرخه‌پاهای سینما بودند و شب‌ها در محل سینما می‌خوابیدند.
اسامی کشته‌شدگان عبارت است از: محمد مهربان ۲۰ ساله، غلام ۲۴ ساله و جواد ۲۸ ساله. نیز شخص دیگری به نام قربان دلشادفر ۳۵ ساله سرایدار سینما هم در این حادثه دچار سوختگی شدید شد که برای معالجه و درمان به بیمارستان انتقال یافت.
گزارش خبرنگار اطلاعات از مشهد نیز حاکی است به علت وسعت آتش‌سوزی، ماموران آتش نشانی اقدام به تخلیه خانه‌ها و مغازه‌های اطراف سینما کردند. این گزارش همچنین حاکی است شجاعی رییس آتش‌نشانی مشهد و ملکوتی جعفر اسرمی و اسدالله‌زاده سه تن از ماموران او در جریان این حریق دچار سوختگی شدید شدند.
***
سینماهای شهرهای بزرگ تعطیل شد
برای جلوگیری از هر گونه حوادث ناگوار، از بامداد دیروز سینماهای ساحل، شهرفرنگ، اکسین، آریا، دنیا، آپادانا و «کارون» اهواز تعطیل شد. گروهی از ساکنان اهواز، دیروز در پی آگاهی از فاجعه سینما رکس آبادان، برای آگاهی از سلامتی خویشان و بستگانشان به آبادان رفتند.
دیروز هجوم مردم خوزستان به آبادان به حدی بود که زنجیر اتومبیل در جاده اهواز – خرمشهر و آبادان، یک لحظه قطع نشد. سیل مکالمات تلفنی خارج و داخل کشور به آبادان نیز دستگاه مایکروویو را فلج کرد.
دیروز گرفتن نمره تلفن برای مکالمه با آبادان از راه دور، برای ساعت‌ها امکان‌پذیر نبود.
سینماهای شیراز تعطیل شد
کلیه سینماهای شیراز به مناسبت همدردی با فاجعه بزرگ سینما رکس آبادان از صبح دیروز تعطیل شد. این تصمیم به دنبال آتش‌سوزی بزرگ سینما رکس آبادان از سوی اتحادیه سینماداران شیراز اتخاذ و به مورد اجرا گذاشته شد. همچنین ساعت ۲ بامداد دیروز ۳ نا‌شناس شیشه‌های مهمانسرای جهانگردی شیراز را در هم شکستند و با یک اتومبیل پیکان بدون شماره فرار کردند.
سینمای رضائیه را آتش زدند
به دنبال فاجعه دردناک سینما رکس آبادان کلیه سینماهای رضائیه تعطیل شد. دیروز در پی فاجعه بزرگ سینما رکس آبادان سینماداران رضائیه با نصب یک اعلامیه در جلوی سینماهای خود اعلام کردند که به علت تعمیرات داخلی سینما تا اطلاع ثانویه تعطیل است. به نظر می‌آید سینماهای رضائیه صرفا به منظور پیشگیری از وقایع احتمالی تعطیل کرده‌اند در رضاییه ۶ سینما وجود دارد که یکی از آنها پریروز به آتش کشیده شد و ۵ سینمای بعدی نیز تعطیل گردید.
عزای عمومی در سنندج
سنندج – مردم سنندج به دنبال فاجعه سینما «رکس» آبادان امروز را عزای عمومی اعلام کردند. در مسجد جامع این شهر نیز مراسم سوگواری برای قربانیان فاجعه آبادان ترتیب یافت. دیروز سراسر شهر سنندج یکپارچه عزادار بود.
بازرسی از تماشاچیان
در پی حوادث اخیر در سینماهای کشور شهربانی تبریز دیروز به ماموران انتظامی این شهر دستور داد از این پس تماشاچیان را هنگام ورود به سالن‌های سینما مورد بازرسی دقیق بدنی قرار دهند و در صورت مشاهده اسلحه سرد از قبیل کارد، پنجه بوکس، پاشنه‌کش و دیگر وسایل آتش‌زا و منفجر نسبت به توقیف آنها اقدام نمایند.
براساس این دستور ماموران مجازند صاحبان اسلحه‌های غیرقانونی را در صورت مشاهده این نوع سلاح‌ها به کلانتری جلب و با تشکیل پرونده به دادسرا معرفی کنند تا تحت تعقیب قانونی قرار گیرند.
تعطیلی سینماهای مشهد
مشهد – به دنبال وقایع اخیر به خصوص آتش گرفتن چند سینما در شهرهای مختلف و همچنین وقوع فاجعه آبادان سینماداران مشهد سینماهای خود را تعطیل کردند.
اراک – در پی تعطیل شدن دو سینما از سه سینمای شهر اراک دیشب نیز سومین سینمای این شهر به نام «دنیا» کار خود را تعطیل کرد و به این ترتیب کلیه سینماهای اراک دست از فعالیت خود برداشتند.
قزوین – خبرنگار اطلاعات: در پی فاجعه دلخراش سینما «رکس» آبادان و تعطیل سینما در چند شهر، سینماهای قزوین نیز از صبح امروز تعطیل شد.
***
گزارش خبرگزاری‌های خارجی درباره فاجعه آبادان
کشتار ۳۷۷ نفر زن و مرد و کودک بر اثر به آتش کشیدن سینما رکس آبادان امروز هم مهم‌ترین گزارش خبرگزاری‌های جهان بود. از جمله یونایتدپرس گزارش داد فریاد کسانی که در میان شعله‌های آتش در سینما می‌سوختند به آسمان می‌رفت و به نظر می‌رسید که تقریبا امکان هیچ گونه کمکی به آنها وجود نداشت. این فاجعه ملت را در اندوه فرو برد. این خبرگزاری از قول یک سخنگوی دولت نوشت: دولت اکنون درصدد یافتن راه حلی جدی علیه تروریسم است.
یونایتدپرس در گزارش خود ادامه می‌دهد روزنامه‌های ایران این آتش‌سوزی را با آتش‌سوزی کاباره بلیز در «ساوت گیت کنتاکی» که سال گذشته اتفاق افتاد و طی آن ۴۰۰ نفر به هلاکت رسیدند مورد مقایسه قرار داده‌اند. اما عملی را که موجب قتل‌عام ۳۷۷ نفر در سینما رکس آبادان شد جنایت ظالمانه نامیدند. در تهران سینما‌ها نمایش فیلم را قطع کردند و رادیو ایران نیز بسیاری از برنامه‌های موسیقی خود را متوقف کرد.
خبرگزاری آسوشیتدپرس در خبر خود راجع به فاجعه آتش‌سوزی آبادان گزارش کرد تنها در خروجی سینما رکس به عنوان یک اقدام ضد تروریستی بسته شده بود اما در چنین شرایطی فریاد تماشاگران که اغلب جوانان بودند بدون کمک باقی ماند.
یکی از رهایی‌یافتگان گفت بسیاری از قربانیان حادثه مردند و یک مقام آگاه گفت بین ۲۰ تا ۴۰ نفر توانستند از یکی از درهای خروجی سقف بگریزند.
آسوشیتدپرس ادامه می‌دهد در حالی که بسیاری از اجساد ناشناخته دفن شدند تحقیقات پیرامون حادثه ادامه دارد.
پریشب شهر آبادان شب سوزان و خفه کننده‌ای را گذراند. مردم برای تماشای یک فیلم ایرانی به نام «گوزنها» به سینما رکس رفته بودند آنها بدان جهت آخرین سانس را انتخاب کرده بودند که از هوای گرم تابستانی رهایی یابند و در خنک‌ترین ساعات به تماشای فیلم بپردازند.
یک سخنگوی پلیس آبادان اظهار داشت که در آتش‌سوزی سینما رکس هیچ تبعه خارجی وجود نداشته است چون فیلم نمایش داده شده یک محصول ایرانی بود. در شهر آبادان تعداد زیادی اتباع خارجی که در پالایشگاه آبادان به کار مشغولند زندگی می‌کنند. در میان خارجیان مقیم آبادان صدها آمریکایی، هلندی، انگلیسی و فیلیپینی و آلمانی و فرانسوی دیده می‌شوند. تعداد تقریبی خارجیان مقیم آبادان با در نظر گرفتن افراد خانواده آنها بالغ بر ده هزار نفر می‌گردد و اکثر قریب به اتفاق آنها در قسمت‌های بالای شهر زندگی می‌کنند. سینما رکس در قسمت مرکزی شهر واقع است و بیشتر مشتریان این سینما از طبقه کارگر بوده‌اند.
گزارشات رسیده از آبادان حاکی از این است که محله زندگی خارجیان وسیله افراد پلیس و ماموران مخفی انتظامی مورد حفاظت قرار گرفته است.
اگر چه دولت و مقامات رسما گروه معینی را مسوول آتش‌سوزی سینما رکس آبادان معرفی نکرده‌اند یک مقام رسمی در آبادان به خبرنگار آسوشیتدپرس اظهار داشت که مقامات آبادان قویا عقیده دارند که مسوولیت آتش‌سوزی سینما رکس بر عهده گروه‌های مارکسیست اسلامی می‌باشد.
زنان و کودکان
خبرگزاری رویتر هم در گزارشات مفصل خود به جزییات آتش‌سوزی سینما رکس اشاره کرده و می‌نویسد بسیاری از تماشاچیان حاضر در سینما به هنگام آتش‌سوزی «زنان و کودکان» بوده‌اند و بستگان کشته شدگان این حادثه شیون‌کنان در خرابه‌های سینما دنبال گمشدگان خود می‌گشتند ولی اکثر جنازه‌ها چنان سوخته شده که تشخیص هویت آنان امری غیرممکن می‌باشد.
رویتر اضافه می‌کند در صورتی که ثابت شود مسببین آتش‌سوزی از خرابکاران می‌باشند دولت ایران به سختگیری بیشتری دست خواهد زد. رویتر از قول سفارتخانه‌های خارجی می‌نویسد که هیچ تبعه خارجی در آتش‌سوزی صدمه ندیده است.
این خبرگزاری می‌افزاید که ماموران امداد می‌کوشند تا از روی انگشتر و ساعت مچی و اشیا مشابه هویت سوختگان حادثه را معلوم کنند.
دو سوال
تهران – خبرگزاری فرانسه – پس از فاجعه آتش‌سوزی آبادان دو سوال در همه محافل ایرانی مطرح شده است: چه کسی دست به این جنایت زده است؟ این حادثه چه تاثیری در تحولات سیاسی کشور خواهد داشت؟
در تمام مدت دیروز شخصیت‌های جناح‌های مخالف دولت، احزاب و گروه‌های خارج در رژیم به ابتکار خود با دفتر خبرگزاری فرانسه در تهران تماس گرفته و پس از ابراز انزجار از این جنایت اطمینان داده‌اند که کوچکترین دخالتی در جریان آتش‌سوزی آبادان نداشته‌اند تنها بنی‌احمد رهبر جناح مخالفان در پارلمان ایرانی معتقد است که آتش‌سوزی «تصادفی» بوده است.
آیتالله شریعتمداری در یک تماس تلفنی از قم تاکید کرد که هیچ گونه رابطه‌ای با عاملین این سوء قصد ندارد و از گسترش موج خشونت به طور کلی اظهار تاسف کرد.
محسن پزشکپور یکی دیگر از نمایندگان مجلس ضمن اظهار تاسف و درماندگی گفت نمی‌توانم بگویم چه کسانی به این جنایت دست زده‌اند.
درباره مسوولان این جنایت شایعات زیادی بر سر زبان‌ها است. عده‌ای معتقدند که گروه‌های افراطی چپ مانند «مجاهدین خلق» عامل این فاجعه بوده‌اند؟ این گروه که اکثرا فعالیتی ندارد چهار سال قبل فعالیت زیادی به خرج می‌داد.
هیچ کس نمی‌تواند به این پرسش‌ها پاسخ قطعی بدهد. تاکنون هیچ یک از گروه‌های افراطی مسوولیت این فاجعه را به عهده نگرفته‌اند.
*** روزنامه اطلاعات؛ سه شنبه ۳۱ مرداد ۱۳۵۷***
رییس شهربانی آبادان اسرار فاجعه را فاش کرد
تهران – خبرگزاری‌ها – روز گذشته سرتیپ رزمی رییس شهربانی آبادان ۴۸ ساعت پس از فاجعه آتش‌سوزی سینما رکس آبادان در یک مصاحبه پیرامون چگونگی آتش‌سوزی دستگیرشدگان و عواملی که در انجام این عمل غیرانسانی دست داشتند سخن گفت و آنچه را که نتیجه بررسی‌ها و مطالعات مقامات انتظامی و پلیس می‌باشد در اختیار نمایندگان وسایل ارتباط جمعی گذاشت. رزمی رییس شهربانی در این مورد اعلام کرد یک گروه تروریستی که ۴ یا ۵ نفر بودند مواد آتش‌زا در سالن سینما رکس آبادان کار گذاشته بودند که بر اثر انفجار آن حداقل ۳۷۷ تن کشته شدند.
وی همچنین اظهار نظر کرد، کسانی که از حادثه جان سالم بدر برده‌اند مشاهده کرده بودند که ۴ یا ۵ مرد قبل از پایان آنتراک سالن سینما را ترک کردند و چند دقیقه بعد حریق شروع شد. کمی قبل از ساعت ۲۲ باقیمانده ۴ بمب آتش‌زا در ۴ گوشه سالن پیدا شد.
۹ نفر بازداشت شدند
رییس شهربانی آبادان گفت: ۹ نفر بازداشت شده‌اند و در حال حاضر از جانب پلیس مورد بازجویی قرار گرفته‌اند. و احتمال دارد عده دیگری نیز بازداشت شوند.
وی اعلام کرد، افراد مشکوک، جوان و ایرانی و مقیم آبادان هستند و به علاوه دستورهای خود را از خارج دریافت کرده‌اند. رزمی افزود: بازداشت‌شدگان اقرار کرده‌اند که آماده آتش زدن چند نقطه شهر بوده‌اند اما قاطعانه تکذیب کردند که عاملین حادثه سینما رکس می‌باشند. به عقیده رزمی افراد بازداشت شده سابقه‌دار نیستند.
مارکسیست‌های اسلامی
وی اعلام کرد اطمینان دارد این عده وابسته به گروه «مارکسیست – اسلامی» هستند و اضافه کرد خوب می‌دانیم دشمنان ما کمونیست‌ها هستند که از احساسات مذهبی مردم بهره‌برداری می‌کنند. در مورد رقم قطعی تلفات رزمی تاکید کرد ممکن است تعداد تلفات از ۳۷۷ جسد که تاکنون پیدا شده بیشتر باشد.
سالن سینما، گنجایش ۷۰۰ تا ۷۵۰ تماشاچی داشته است و شهود مختلف متذکر شدند که سالن سینما کاملا پر از تماشاچی بوده است. دست و پاهای زیادی در سالن پیدا شده است. تا به حال ۲۴۰ جسد شناسایی شده و آن هم به سبب آشنایی که نزد آنها پیدا شده است. رزمی شایعات مربوط به اینکه تعداد از اهالی کره جنوبی در بین کشته‌شدگان بوده‌اند تکذیب کرد.
بازداشت مدیر و کارکنان سینما
رییس پلیس گفت: بنا به بعضی از قرائن مدیر سینما درهای خروجی سینما را بسته بود تا از ورود افرادی که بلیط نمی‌خرند جلوگیری شود و قصد داشته است در‌ها را کمی قبل از پایان فیلم باز کند. مدیر سینما قاطعانه این موارد را تکذیب کرد.
گفته می‌شود اغلب قربانیان سعی داشته‌اند از تنها در ورودی که به طرف داخل باز می‌شده است فرار کنند، اولین افراد توانسته‌اند از این در بگذرند اما فشار مردم وحشت‌زده سبب بسته شدن در‌ها و در دام افتادن تماشاچی‌ها شد. دو روز بعد از این فاجعه مردم همچنان از جلو سینما رکس آبادان عبور می‌کنند و با تاسف و اندوه پراکنده می‌شوند.
رییس شهربانی آبادان سپس اعلام کرد که از آپاراتچی این سینما تنها کفش‌هایش بجا مانده است و در حال حاضر مشغول پیگیری و بررسی هستم تا مشخص شود آیا این شخص نیز در آتش سوخته یا در آتش‌سوزی دست داشته و متواری شده است.
آخرین گزارش
آخر وقت امروز اعلام شد خرابکارانی که با کار گذاشتن بمب، فاجعه سینما رکس آبادان را به بار آوردند، توسط ماموران پلیس دستگیر شدند. این عده پنج نفر هستند و پس از دستگیری به عمل خود اعتراف کردند.
رادیو نفت ملی که برنامه‌های خود را از آبادان پخش می‌کند، بامداد امروز در بخش خبری خود این موضوع را از قول تیمسار سرتیپ رزمی رییس شهربانی آبادان اعلام کرد.
خرابکاران در بازجویی اعتراف کرده‌اند که هنگام «آنتراک» چهار بمب قوی در چهار نقطه سینما کار گذاشته و بلافاصله سالن سینما را ترک می‌کنند.
چند لحظه بعد بمب‌ها منفجر شده و صدها تن از تماشاگران سینما را به کام می‌کشد.
***
نجات معجزه آسای یک مرد و یک کودک از جهنم سینما رکس
گزارش: محمد سعید حبشی خبرنگار اعزامی
آبادان، خرمشهر و بهمن‌شیر دیروز نیز در عزای عمومی قربانیان فاجعه آتش‌سوزی سینما رکس در تعطیلی مرگ بود. گرمای سوزان و دم کرده جنوب این سه شهر غم‌زده را به صحرای محشر تبدیل کرده و ناله‌ها ضجه‌های مردم، قبرستان بقیع را تداعی می‌کند.
در روی آسفالت داغ و در زیر سایه‌های نخل، تنها زنان و مردان سیاه‌پوشی در حرکتند که با چشمانی گریان و دل‌هایی خونین برای تسلیت به خانواده‌های قربانیان می‌روند. تنها مغازه‌های نانوایی در گوشه و کنار به چشم می‌خورد که برای تامین غذای مردم باز کرده‌اند.
مناجات و اشعار مذهبی
رادیوهای محلی هم در عزای عمومی شریکند و از فرستنده‌های خود مناجات و اشعار مذهبی پخش می‌کنند. گویندگان رادیو با تسلیت‌های مکرر به دلداری مردم غم‌زده می‌پردازند. از هر کوچه که می‌گذری فریادهای دلخراش مادران – بیوه زنان و گریه پدران و جوانان به گوش می‌رسد. کودکان بی‌خیال و گاهی اوقات مبهوت به بازی روزانه خود مشغولند. گاه در گوشه کنار گروه‌های چند نفری جوانان دیده می‌شود که با تاثر و روزنامه به دست از فاجعه جانگداز سینما رکس سخن می‌گویند.
سینما رکس قتلگاه صدها انسان بی‌گناه و بی‌خبر از همه جا در محاصره پلیس و افراد نیروی انتظامی است. جوانان دل‌خون آبادان با کمی فاصله در اطراف سینما حلقه زده‌اند و با خشم به سینما و چگونگی عدم فرار قربانیان فکر می‌کنند.
هر کس را که در خیابان می‌بینی چشمانش از گریه، قرمز و گود شده است. تسلیت تنها کلمه‌ای است که در بین مردم بیش از هر کلمه دیگری رد و بدل می‌شود، مهم نیست که تسلیت به چه کسی گفته می‌شود زیرا فاجعه سینما رکس همه را تکان داد و عزا یک عزای ملی است. عزایی که همه در آن سهیمند و همه برای قربانیان اشک می‌ریزند.
تلاوت آیات کلام الله مجید که از خانه هر ماتم‌زده به گوش می‌رسد با فریادهای دلخراش و ضجه‌های بازماندگان قربانیان درهم می‌آمیزد.
گفت‌وگو با خانواده‌های قربانیان
در چنین شرایط سخت و غمگینی بود که به دیدار چند خانواده داغدیده رفتیم.
خانواده سینا
این خانواده در خرمشهر اقامت دارند. وقتی وارد خانه شدیم همه در غم مرگ جانگداز پسر بزرگ خانواده می‌گریستند.
سینا نوری‌زاده ۲۲ سال داشت. ده ماه از شروع خدمت وظیفه او می‌گذشت و با استفاده از یک مرخصی ده روزه برای دیدار خانواده از خرم آباد به خرمشهر آمده بود. او قرار بود فردا سی و یکم امرداد به محل خدمتش باز گردد. ولی فاجعه سینما رکس او را برای همیشه از رفتن به همه جا بازداشت. حتی تاکنون جسدش هم پیدا نشده. مادرش که در حالتی شبیه به جنون بسر می‌برد، دو دستش را مرتبا به روی فرش اطاق می‌ساید و فریاد می‌زند «لااقل ذغال پسرم را بدهید می‌خواهم خاکش کنم، بدانم قبرش کجاست، به خدا پسرم برای مردم خدمت می‌کرد. چرا جگر گوشه‌ام را آتش زده‌اند.» عکسی که از سینا به دستمان رسید او را در لباس خدمت نشان می‌دهد.
خانواده فیصل
پس از آن به ملاقات خانواده فیصل نوری‌زاده در بهمن‌شیر رفتیم. فیصل پسر عموی سینا بود و با هم به سینما رفته بودند. فیصل که کارمند ایران نیپیون (پتروشیمی) بود از خود یک زن جوان و دو کودک به جای گذاشته است. آخرین فرزند فیصل ده روز قبل به دنیا آمد. فیصل که برای دیدار خانواده‌اش از ماهشهر به بهمن‌شیر آمده بود قرار بود فردای حادثه برای زیارت امام رضا راهی مشهد شود. فیصل تنها نان‌آور یک خانواده یازده نفری بود.
خانواده زمان جهرمی
در خانه «زمان جهرمی» شیون برای یک لحظه هم قطع نمی‌شد. این خانواده یکجا دو پسر و یک نوعروس هفت ماهه را از دست داده بودند.
مهندس اسماعیل زمان جهرمی کارمند پتروشیمی که تازه داماد خانواده شده بود شب حادثه به اتفاق همسر جوانش سیمین درویش‌زاده و برادر کوچکترش غلامعباس زمان جهرمی برای دیدن فیلم راهی سینما شدند. آنها قول داده بودند که برای شام به خانه باز گردند ولی آنها هرگز باز نگشتند. زیرا این سه نفر نیز مانند صدها تن دیگر در میان شعله‌های آتش خاکستر شدند. از اجساد این سه نفر فقط جسد مهندس اسماعیل بود که از روی کارت شناسایی او پیدا شد. اجساد نو عروس و فرزند دیگر خانواده گویا در شعله‌های آتش خاکستر شده بودند.
معجزه در زمان فاجعه
زمانی که صدها تماشاچی برای فرار از مرگ در میان شعله‌های سرکش آتش و دود غلیظ این سو و آن سوی سالن نمایش پناه می‌بردند جوانی به نام «حمید» در حالی که دختر چهار ساله‌ای را به نام شیرین در آغوش گرفته بود با یک ضربه لگد که به دیوار سینما زد با کودک از سالن به خیابان پرتاب شد. فاصله سالن سینما که در طبقه دوم ساختمان قرار دارد با خیابان نسبتا زیاد است، اما هیچ گونه صدمه‌ای به حمید و شیرین وارد نشد. تنها شیرین از ناحیه پشت و حمید از ناحیه صورت کمی خراش برداشتند. حمید با آنکه خود و شیرین را از یک مرگ دلخراش نجات داد، از این حادثه بی‌نصیب نماند و مینا دختر خاله جوانش و شهرزاد خواهرزاده چهارده ساله‌اش را که با هم به سینما رفته بودند قربانی داد.
امروز که به دیدار حمید رفتم او را دیدم که در مراسم یادبود همراهانش با چشمانی پر از اشک خدمت می‌کند. نزدیکان حمید می‌گفتند از حمید چنین کاری بعید به نظر می‌رسد، زیرا او در حال عادی از پرش از یک ارتفاع بسیار کم هم عاجز است آنها نجات او و شیرین را شبیه یک معجزه می‌پندارند.
حمید در مورد آتش‌سوزی سینما اظهار داشت: در ابتدا از زیر درهای بسته سالن سینما بوی خفه کننده دود به مشام رسید و همه به محض احساس آتش‌سوزی برای فرار به پا خاستند ولی چون متوجه درهای بسته شدند اقدام به شکستن در‌ها کردند. در این هنگام با شکستن یکی از درهای سالن انتظار شعله‌های آتش که در سالن انتظار زبانه می‌کشید به داخل سینما یورش برد و همه را به کام کشید. در آن لحظه صدای ناله و ضجه و جیز جیز ناشی از سوختن گوشت تماشاچیان آدم را منقلب می‌کرد. فقط در آن لحظه نمی‌دانم چه اتفاقی افتاد که یک مرتبه خود را با شیرین در وسط خیابان روی آسفالت دیدم.
او در پایان گفت درست است که من نجات پیدا کردم ولی با دیدن اجساد مینا و شهرزاد که در آغوش هم جزغاله شده بودند آرزو کردم کاش من هم با آنها سوخته بودم.
گورستان میعاد مردم
گورستان آبادان امروز نیز شلوغ بود و از جمعیت موج می‌زد آنها که قربانی داده بودند برای فاتحه و دیگران هم برای همدردی با ستمدیدگان در گورستان اجتماع کرده بودند. گویا در این چند روزه گورستان میعاد اهالی آبادان، بهمن شیر و خرمشهر شده است.
آخرین بقایای اجساد امروز به خاک سپرده شد. تعدادی از اجساد که شناسایی شده بودند جداگانه و بقیه روی هم در حفره‌های بزرگی از خاک مدفون شدند.
پیش از آنکه آخرین بقایای اجساد مدفون شود جسد نیم‌سوخته زن حامله‌ای صدای شیون بینندگان را تا صدها متر آن طرف‌تر به گوش می‌رساند. در شکم این زن که نه ماهه حامله بود جسد سوخته جنینی به خوبی پیدا بود.
همبستگی حتی زمان مرگ
چند جسم نیم سوخته و استخوانی اعضای یک خانواده که در هم فرو رفته بودند کار دفن را مشکل کرده بود. این حالت تاثرانگیز نمایانگر آن بود که پدر و مادر با بروز حادثه فرزندانشان را در بر گرفته بودند. این همبستگی در زمان مرگ بعد از مرگ هم ناگسستنی بود! به ناچار این خانواده را به همان صورت در دل خاک مدفون کردند.
سرانجام با غروب روز سی‌ام امرداد ماه ۳۷ (۱۳۵۷) آخرین بقایای اجساد به خاک سپرده شد و بازماندگان و مردم با چشمانی پر از خون و با یاد عزیزانشان به خانه‌های خود بازگشتند.
۴۵ جسد دیگر
آخرین گزارش تلفنی خبرنگاران ما حاکی است که هنوز گروه ماموران انتظامی در اطراف سینما رکس آبادان مستقر هستند. همچنین صبح امروز ماموران آتش‌نشانی اقدام به خارج کردن آب از سالن‌ها و انبار سینما رکس کردند. گفته شد پس از خارج کردن آب از سالن مخروبه سینما رکس ۴۵ جسد سوخته و نیمه سوخته دیگر از سالن سینما بیرون آورده شد. مقامات رسمی در آبادان هنوز این خبر را تایید نکرده‌اند.
***
۶ مرد آبادانی از اندوه دیوانه شدند
آبادان (خبرنگاران اطلاعات): آبادان در دومین روز فاجعه آتش‌سوزی سینما رکس با حجابی از پارچه‌های سیاه، غمگین‌ترین روز خود را سپری کرد. دیروز در سراسر این شهر مجالس ترحیم و عزاداری بر پا بود و تلاوت قرآن در موجی از شیون و زاری سینه آسمان را می‌شکافت. دیروز هزاران تن از کسانی که عزیزان خود را در این فاجعه از دست داده‌اند از سراسر کشور به آبادان آمدند و در عزای این شهر شرکت جستند.
دیروز آبادان حالتی نیمه تعطیل داشت و در غم نشسته بود. بر کرکره بسته بیشتر دکان‌ها اعلامیه‌ای از مرگ سخن می‌گفت. انگار لباس‌های رنگین اعتبار خود را از دست داده بودند چرا که زن و بچه و پیر و جوان همه لباس‌های سیاه بر تن داشتند. آنچه به چشم می‌آمد سیاهی و آنچه به گوش می‌رسید ناله و زاری بود.
دیروز در سراسر شهر آبادان مجالس عزاداری بر پا بود و مردم به جای سلام، بستگان خود را تسلیت می‌دادند.
چند تن از بازماندگان قربانیان این فاجعه در گورستان آبادان دیوانه شدند و دردناکترین مناظر را در شیون‌ها و خنده‌های نا‌به‌اختیار خود تصویر کردند. مرد ۴۵ ساله‌ای که کولبار غم و درد به زانویش نشانده بود با شنیدن خبر مرگ چند تن از بستگانش در برابر چشمان حیرت‌زده مردم سکته کرد و مرد. مرگ دردآفرین وی که سهراب محبوبی نام داشت ناظران حادثه را به شدت به گریه انداخت.
دیروز اجساد سوخته گروه کثیری از قربانیان این فاجعه که از فرط سوختگی شناخته نشدند به خاک سپرده شد و بازماندگانشان که حتی از شناختن عزیزان خود محروم ماندند، بر سر و سینه خود کوفتند و از شدت شیون و زاری از حال رفتند. شش زن و مرد مسن که فرزندان خود را قبل از وقوع این فاجعه به خانه بخت فرستاده بودند بیش از دیگران بی‌تابی می‌کردند.
این شش زن و مرد پس از ساعتی ناله در حالی که صورت خود را خونین کرده بودند مشاعر خود را از دست دادند و دیوانه شدند. رفتار غیرعادی آنها که گاه می‌خندیدند و گاه به گور عزیزان خود به رقص بر می‌خاستند به گریه مردم شدت می‌داد.
حدود ۴۰ نفر از بازماندگان مقتولین دیروز حاضر به ترک گورستان نشدند و چشم بر گور‌ها دوخته بودند.
دیروز همچنین گروه کثیری از مردم به فرمانداری آبادان روی آوردند و برای شناسایی عزیزان خود از فرماندار استمداد کردند. در میان اجساد شناخته نشده‌ای که دیروز به خاک سپرده شدند دردناکترین منظره‌ای که به چشم می‌خورد جسد زغال شده مادری بود که فرزند خردسالش را در سینه می‌فشرد. دیروز همچنین در میان قربانیان این فاجعه جوان تازه دامادی به نام پرویز آذری و همسر جوانش منیژه شناخته شدند.
گذشته از این، ۳ عروس و داماد جوان نیز پس از شناسایی دفن گردیدند.
۱۰۳ قربانی کنار هم
بر اساس آخرین اطلاعی که یک مقام آگاه در اختیار خبرنگاران قرار داد از جمع کشته‌شدگان فاجعه سینما رکس آبادان فقط ۱۰۳ نفر شناسایی شده‌اند و بستگان آنها توانسته‌اند از روی علایم و شواهد عزیزان خود را بین صدها کشته شده تشخیص دهند.
۱۰۳ گور در کنار یکدیگر در گورستان جنت‌آباد آبادان مهیا شد و در حالی که فرماندار و شهردار و چند هزار نفر آبادانی و اهالی دیگر شهرهای خوزستان حضور داشتند اجساد به خاک سپرده شد.
غلامرضا ضرابی دادستان آبادان که از لحظات نخستین آتش‌سوزی تحقیقات خود را پیرامون این حادثه آغاز کرده است به اتفاق صرامی بازپرس شعبه دوم دادسرای شهرستان آبادان بر کارشناسانی و دفن افراد نظارت داشتند.
در گورستان آبادان، هزاران آبادانی در میان اجساد سوخته و متلاشی شده به دنبال اجساد بستگان خود می‌گشتند اما گروه کثیری از این عده موفق به پیدا کردن جسد بستگان خود نشدند.
اجساد بقیه کشته شدگان فاجعه سینما رکس آبادان پس از آنکه حدود ۱۶ ساعت برای شناسایی در گورستان آبادان در معرض تماشا گذاشته شده به دنبال موافقت خانواده‌ها و مقامات مسوول به خاک سپرده شد زیرا با توجه به متلاشی شدن صورت و بدن آنان امکان شناسایی حتی برای نزدیکترین بستگان وجود نداشت و از طرفی بیم تعفن اجساد و آلودگی محیط می‌رفت.
کمیته همبستگی به مسائل و نیازهای بازماندگان قربانیان رکس آبادان تشکیل شد. این کمیته رسما کار خود را به ریاست جلال سعیدنیا فرماندار آبادان و عضویت مهندس ایرانی رییس پالایشگاه نفت آبادان، دکتر حسین یساری مدیرعامل جمعیت شیر و خورشید سرخ، تیمسار رزمی رییس شهربانی، ضرابی دادستان، بیژن صالحی شهردار، دکتر آزموده رییس شبکه بهداری و بهزیستی و چند تن از معتمدان محلی کار خود را آغاز کرد.
کار این کمیته رسیدگی به مسایل و مشکلات و نیازهای خانواده‌هایی است که عزیزان و یا سرپرست و تنها نان‌آور خانواده خود را از دست داده‌اند. این کمیته پس از بررسی‌های لازم اسامی و وضع این عده را تهیه و بعدا به شرف عرض علیاحضرت شهبانو خواهد رساند.
***
مراجع تقلید فاجعه آبادان را تحقیق می‌کنند
نمایندگان حضرات آیات عظام مراجع تقلید شیعیان آقای شریعتمداری، نجفی مرعشی، و گلپایگانی که شدیدا بر اثر حادثه متاثرند اظهار داشتند مراجع عالیقدر تا روشن شدن واقعیت حادثه و پیدا شدن مسببین واقعی، از نمایندگان خود خواسته‌اند به مردم تسلا دهند و حقیقت ماجرا را آن طور که واقع شده به طور محقق و کامل، دنبال نموده حضرات آیات عظام را مطلع نمایند.
به دنبال دستوری که حضرت آیتالله العظمی آقای حاج سید محمد کاظم شریعتمداری مرجع عالیقدر شیعیان به نمایندگان خود در آبادان دادند تا درباره فاجعه اخیر آبادان و شناخت مسببین واقعی آن تحقیق و نظر خود را اطلاع دهند، صبح امروز اعلام شد که چند تن دیگر از آیات عظام و روحانیون طراز اول نیز همین دستور را به نمایندگان خود در آبادان داده‌اند.
همان گونه که دیروز به اطلاع خوانندگان رسید، حضرت آیتالله العظمی شریعتمداری، در پی دریافت گزارش نمایندگان در آبادان اطلاعیه‌ای در زمینه معرفی عاملان و مسببین فاجعه غم‌انگیز آبادان صادر خواهند کرد.
حضرت آیتالله العظمی آقای حاج سید عبدالله شیرازی، دیروز طی تلگرامی که به حضرت آیتالله قائمی شخصیت روحانی آبادان مخابره کردند، خواستار تحقیق دقیق در این مورد شدند.
سخنگوی حضرت آیتالله العظمی شیرازی تلفنی به خبرنگار ما اظهار داشت حادثه آبادان، شدیدا خاطر حضرت آیتالله را مکدر و متاثر کرده است. از طرف حضرت آیتالله هیاتی به آبادانی اعزام خواهد شد تا به کمک نماینده ایشان تحقیق گسترده‌ای درباره حادثه به عمل آید که بر اساس گزارش آن هیات، حضرت آیتالله نظر قطعی خود را اعلام دارند. |
دانلود متن سخرانی آماده درباره هفته دفاع مقدس 
موسیقی ایرانی اشعار ایران
متن کامل آلبوم نه فرشته ام ، نه شیطان از همایون شجریان
دانلود آهنگ جدید معجزه از علی زند وکیلی و محمد زند وکیلی+ متن شعر
دانلود آهنگ جدید علی زند وکیلی به نام رفتی + متن شعر 
دانلود با کیفیت آهنگ جدید علی زند وکیلی با نام زهره+ متن آهنگ
دانلود جزوه و حل تمرین های فصل های فیزیک سوم دبیرستان
اشعار زیبا زيبا برای روز معلم(آپدیت شد)
دانلود رایگان پروژه آمار سوم دبیرستان
دانلود جزوه شیمی 2 دبیرستان گزینه دو